الف: طریق شناختن مخارج:
براى اینکه قرآن مجید بطور درست خوانده شود و حروف آن بصورت صحیح اداء گردد باید پیش ازهمه مخارج حروف را بشناسیم. البته براى شناختن مخرج یک حرف می توانیم حرف مورد نظر را ساکن بسازیم(همزه ء زبر دار را بر آن داخل و به آن تلفظ نماییم) مانند: اَقْ – اَبْ – اَ جْ – اَهْ – و غیره .
ب: اقسام مخارج:
مخارج جمع مخرج است. محلى را که حرف به آن تکیه نموده و از دهان خارج میشود، مخرج می نامند. حروف هجاء داراى پنج محل و (١٧) مخرج اند.
محل مخارج حروف در دستگاه تکلم:
١- حلق: حروفی که در مخرج حلق اداء می شوند ٦ تا می باشند:
[ همزه – ها – عین – حا – غین – خاء ]
به این حروف،حروف حلقی گفته می شود.
٢- زبان: حروفی که توسط زبان اداء میگردند ١٨تا هستند:
[ ق، ک، ج، ش، ى، ض، ل، ن، و، د، ت، ط، ذ، ظ، ث، ز، س، ص ]
٣- لبها: حروفی که در لبها اداء میشوند ٤ تا می باشند:
[ ف ، م ، و ، ب ]
٤- وسط دهان: حروفی که در وسط دهان اداء می گردند ٣تا هستند:
[ واو ، الف ، یا ]
٥- خیشوم(فضای بینى): حروفی که از خیشوم اداء میشوند ٢ حرفند:
[ ن ، م ]
نکته: اجراء نکردن صحیح مخارج حروف عربی باعث اشتباه در معانی عبارات می شود مانند: غریب(دور)، قریب(نزدیک).
اهمیت یاد گیری مخارج حروف: لازم به تذکر است که یاد گیری تلفظ صحیح حروف که بسیار آسان می باشد واجب است و اجراء آن در نماز واجب می باشد(ضمنأ اجراء مخارج حروف قرائت نماز را بسیار زیبا می کند).
نکته: دندانها به ٤ دسته ی اصلی تقسیم می شوند و به ترتیب از جلو به عقب عبارتند از:١- ثنایا: دقیقا در جلو و وسط آرواره ها قرار دارد و تعدادشان ٤ عدد است(در هر آرواره دو عدد).٢- رَباعیات: تعدادشان ٤ عدد است(در هر آرواره ٢ عدد). در طرفین ثنایا قرار دارند.٣- انیاب: تعدادشان ٤ عدد است (در هر آرواره ٢ عدد). در طرفین رباعیات قرار دارند و در فارسی «نیش» نام دارند.٤- اَضراس: بعلت دندانه دار بودن سطح فوقانی ، «ضرس» نام دارند . به این دندان ها در فارسی «آسیا» گفته می شوند. این دندانها، خود ٣ قسم اند:
-ضواحک: تعدادشان ٤ عدد است(در هر آرواره ٢ عدد). در فارسی به «آسیای کوچک» معروفند.
طَواحِن: تعدادشان ١٢ عدد است(در هر آرواره ٦ عدد). در فارسی «دندانهای آسیای بزرگ» نام دارند.
-نَواجِذ: تعدادشان ٤ عدد است(در هر آرواره ٢ عدد). در فارسی به دندانهای «عقل» مشهورند .
برگرفته از مطالب آموزشی کانال تلگرامی حافظان وحی